Bài văn nghị luận văn học là phần chiếm tới 5 điểm trong đề thi vào 10 môn Ngữ Văn. Tuy nhiên, rất nhiều học sinh lớp 9 lại “trắng tay” ở phần này vì không biết viết từ đâu, ý tứ rời rạc, lỗi diễn đạt hoặc lạc đề. Thực tế, học sinh không cần năng khiếu đặc biệt, chỉ cần hiểu tư duy viết bài, biết lập dàn ý và rèn từng bước, thì viết từ “con số 0” vẫn có thể đạt 8 điểm. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết từ cách hình thành tư duy đến luyện viết hiệu quả. 1. Vì sao học sinh lớp 9 “ngại” viết văn nghị luận? Không biết mở bài như thế nào cho mượt. Lúng túng khi triển khai đoạn thân bài, không biết nên viết ý gì trước – sau. Thiếu vốn từ, dẫn chứng không rõ, thường chỉ ghi lại nội dung SGK. Sợ không đúng ý, nên thường sao chép văn mẫu → rập khuôn, không điểm nhấn. Chưa được hướng dẫn tư duy bài viết một cách bài bản.
Phần đọc hiểu trong đề thi Ngữ Văn chiếm 3 điểm, tưởng dễ nhưng lại khiến nhiều học sinh mất điểm vì chủ quan, làm sơ sài. Không ít bạn “lướt cho xong” vì nghĩ rằng chỉ cần chép lại thông tin. Tuy nhiên, muốn đạt điểm tối đa, học sinh cần biết cách đọc nhanh, hiểu sâu và trả lời trúng trọng tâm. Bài viết sẽ chỉ ra các lỗi phổ biến trong phần đọc hiểu và hướng dẫn cách làm bài hiệu quả – đặc biệt hữu ích cho học sinh lớp 8, 9 ôn thi học kỳ và thi vào 10. 1. Cấu trúc phần đọc hiểu trong đề thi Ngữ Văn Trong đề thi Ngữ Văn THCS – đặc biệt là thi vào 10 – phần đọc hiểu thường có: 1 đoạn văn bản (thơ hiện đại, văn xuôi, nghị luận, nhật dụng…) 3–4 câu hỏi: Câu 1: Nhận biết (về phương thức biểu đạt, phong cách ngôn ngữ, nội dung chính…) Câu 2: Thông hiểu (giải thích từ ngữ, nêu ý nghĩa câu văn...) Câu 3–4: Vận dụng (trình bày suy nghĩ, liên hệ bản thân, rút ra bài học...)
Trong đề thi Ngữ Văn từ lớp 8 đến vào 10, viết đoạn văn nghị luận xã hội 200 chữ là phần dễ lấy điểm nhưng cũng dễ bị trừ nếu sai cấu trúc, viết lạc đề. Tuy chỉ chiếm 2 điểm nhưng đây là “phần gỡ điểm” cực kỳ quan trọng nếu học sinh nắm được kỹ thuật viết bài. Bài viết này chia sẻ chi tiết cấu trúc, mẹo viết và lỗi cần tránh để học sinh THCS có thể làm tốt đoạn văn nghị luận xã hội và ghi điểm tối đa. 1. Vì sao học sinh thường mất điểm trong đề thi vào 10 môn Ngữ Văn? Ngữ Văn là môn thi bắt buộc trong kỳ thi vào lớp 10 tại hầu hết các tỉnh, thành phố. Mặc dù không phải là môn thi trắc nghiệm nhưng vẫn có tỷ lệ học sinh dưới trung bình khá cao, thậm chí với những em đã học thêm hoặc luyện thi. Một số nguyên nhân phổ biến: Học tủ, học vẹt nhưng trúng đề khác → lúng túng, không viết được bài. Không biết cách triển khai đoạn văn nghị luận xã hội và nghị luận văn học đúng bố cục, rõ ràng. Thiếu kỹ năng lập dàn ý, dẫn đến bài viết rối ý, lan man. Quên dẫn chứng, sai chính tả, lỗi diễn đạt làm giảm điểm đáng tiếc. → Tất cả đều là những kỹ năng có thể rèn luyện, không cần năng khiếu mới làm được. 2. Cấu trúc đề thi vào 10 môn Ngữ Văn – nắm rõ để ôn đúng hướng Đề thi vào lớp 10 thường gồm 3 phần: Đọc hiểu (3 điểm): Một đoạn văn bản (nghị luận, văn xuôi hoặc thơ hiện đại) và 3–4 câu hỏi từ nhận biết đến vận dụng. Nghị luận xã hội (2 điểm): Viết đoạn văn 200 chữ về một vấn đề đời sống liên quan đến đạo đức, thái độ, kỹ năng sống. Nghị luận văn học (5 điểm): Phân tích nhân vật, chi tiết nghệ thuật, chủ đề tư tưởng trong các tác phẩm Ngữ Văn lớp 9.
Nhiều phụ huynh cho rằng con mình “học dốt Văn” vì điểm số không cao, bài viết chưa hay. Tuy nhiên, học tốt Văn và học giỏi Văn là hai khái niệm rất khác nhau. Học tốt là nắm được kiến thức cơ bản, hiểu tác phẩm, trình bày được ý tưởng; còn học giỏi là viết hay, sáng tạo và cảm thụ sâu sắc. Nhận thức rõ điều này giúp phụ huynh định hướng phù hợp và không tạo áp lực sai cách cho con. Bài viết sẽ làm rõ sự khác biệt và gợi ý cách học hiệu quả để nâng dần từ học tốt lên học giỏi môn Ngữ Văn. 1. Nhiều phụ huynh đang hiểu sai về việc học Văn Trong mắt nhiều phụ huynh, môn Ngữ Văn là môn học “khó đoán điểm”, “cần năng khiếu” hoặc “không cần đầu tư quá nhiều”. Cũng không ít người mặc định: nếu con không đạt điểm 8, 9 trở lên thì nghĩa là con học kém Văn. Tuy nhiên, đây là một cách đánh giá phiến diện và thiếu công bằng, dễ khiến học sinh mất tự tin và chán nản. Sự thật là, học tốt Văn không nhất thiết phải là học sinh giỏi Văn ngay từ đầu. Giống như toán có học sinh khá – giỏi – xuất sắc, thì môn Văn cũng có quá trình tiến bộ. Một học sinh hiểu bài, phân tích đúng, viết rõ ý – đó đã là “học tốt Văn”. Còn học giỏi Văn là khi các em biết cảm thụ sâu, lập luận sắc bén, trình bày tinh tế và có màu sắc cá nhân trong cách viết. Đây là mức độ cao hơn, cần quá trình rèn luyện. 2. Phân biệt: Học tốt Văn và học giỏi Văn Tiêu chí Học tốt Văn Học giỏi Văn Nắm kiến thức Vững nội dung cơ bản, hiểu bài học Hiểu sâu, biết liên hệ mở rộng Diễn đạt Rõ ràng, mạch lạc Có tính nghệ thuật, cuốn hút Tư duy Trả lời đúng trọng tâm Phân tích đa chiều, sáng tạo Viết văn Có bố cục, đủ ý Bố cục chặt chẽ, dùng từ linh hoạt Quan điểm Hiểu đúng quan điểm tác giả Phản biện, có chính kiến rõ ràng
Thời điểm tháng 3–4 là giai đoạn nước rút ôn thi vào 10, môn Ngữ Văn thường khiến nhiều học sinh lo lắng vì nội dung trải dài và tính cảm thụ cao. Nhiều em lựa chọn học tủ, học thuộc văn mẫu nhưng điểm số vẫn không như kỳ vọng. Bài viết này sẽ gợi ý cách ôn thi vào 10 môn Văn hiệu quả, giúp học sinh nắm chắc kỹ năng làm bài, tránh học lệch, học vẹt mà vẫn đạt điểm cao 1. Vì sao học sinh thường mất điểm trong đề thi vào 10 môn Ngữ Văn? Ngữ Văn là môn thi bắt buộc trong kỳ thi vào lớp 10 tại hầu hết các tỉnh, thành phố. Mặc dù không phải là môn thi trắc nghiệm nhưng vẫn có tỷ lệ học sinh dưới trung bình khá cao, thậm chí với những em đã học thêm hoặc luyện thi. Một số nguyên nhân phổ biến: Học tủ, học vẹt nhưng trúng đề khác → lúng túng, không viết được bài. Không biết cách triển khai đoạn văn nghị luận xã hội và nghị luận văn học đúng bố cục, rõ ràng. Thiếu kỹ năng lập dàn ý, dẫn đến bài viết rối ý, lan man. Quên dẫn chứng, sai chính tả, lỗi diễn đạt làm giảm điểm đáng tiếc. → Tất cả đều là những kỹ năng có thể rèn luyện, không cần năng khiếu mới làm được. 2. Cấu trúc đề thi vào 10 môn Ngữ Văn – nắm rõ để ôn đúng hướng Đề thi vào lớp 10 thường gồm 3 phần: Đọc hiểu (3 điểm): Một đoạn văn bản (nghị luận, văn xuôi hoặc thơ hiện đại) và 3–4 câu hỏi từ nhận biết đến vận dụng. Nghị luận xã hội (2 điểm): Viết đoạn văn 200 chữ về một vấn đề đời sống liên quan đến đạo đức, thái độ, kỹ năng sống. Nghị luận văn học (5 điểm): Phân tích nhân vật, chi tiết nghệ thuật, chủ đề tư tưởng trong các tác phẩm Ngữ Văn lớp 9.
Đang cập nhật bài viết
